Taal is een belangrijk en groot onderdeel op school. Naast het vak taal dat op ons rooster staat, wordt er de gehele dag aandacht besteed aan taal.
In de groepen 1 en 2 werken we aan de hand van thema’s. Binnen deze thema's worden de verschillende taaldoelen behandeld. Daarnaast wordt er gewerkt met een taalweek. Hier staan wekelijks een aantal taaldoelen centraal die de leerkrachten klassikaal themagericht aanbieden.
De groepen 3 werken met de methode 'veilig leren lezen'. Dit is de methode om te leren lezen. Daarnaast wordt er extra aandacht besteed aan het woordenschatonderwijs.
Op de Sint Jozefschool werken wij sinds schooljaar 2016/2017 met de taalmethode ‘Staal’ vanaf de groepen 4 tot en met 8. Staal staat voor Sterk in taal. Staal is een opbrengstgerichte methode. Graag leggen wij u hier wat meer over uit!
Staal bestaat uit verrassende thema’s en in elk thema legt Staal een sterk kennisfundament. Kinderen werken in Staal met bronnen, teksten en foto’s die ze ook buiten de klas tegen kunnen komen. Ze werken naar een betekenisvol eindproduct toe. Staal laat kinderen niet schrijven voor de leerkracht, maar maakt taalonderwijs functioneel en realistisch. Kinderen zien direct resultaat in hun eigen presentatie of publicatie.
Een belangrijk uitgangspunt in de methode is modeling. In ons taalonderwijs is de rol van de leerkracht heel belangrijk. Goed voorbeeld doet goed volgen. Daarom staat modeling centraal: het hardop denkend voordoen.
Daarnaast wordt er naast de methode ook de gehele dag aandacht besteed aan woordenschat en taal verkennen.
De methode onderscheidt verschillende taalonderdelen, die ook terug komen op het rapport. Deze onderdelen worden beoordeeld met een woordbenoeming. Zoals; onvoldoende, matig, voldoende, ruim voldoende of goed. Dit is sinds schooljaar 2019-2020 veranderd.
Onderstaand leest u meer over de verschillende taalonderdelen.
Mondeling taalgebruik
Dit onderdeel wordt ook wel het onderdeel spreken en luisteren genoemd. Staal onderscheidt 3 functies van spreken en luisteren:
1. spreken en luisteren om te communiceren
2. spreken en luisteren om te amuseren
3. spreken en luisteren om te leren.
Staal stimuleert de mondelinge taalvaardigheid van de kinderen door ze veel ‘spreekkilometers’ te laten maken. Dit doen ze in groepjes volgens het principe ‘denken, delen en uitwisselen’. Dit gebeurt op verschillende manieren: De kinderen spreken in tweetallen over een praatplaat en ze voeren een denkgesprek.
Er wordt van de kinderen verwacht dat zij eerst zelf denken over een bepaald onderwerp, vervolgens krijgen zij de kans om dit te delen en uit te wisselen. Kinderen moet dan ook kunnen verwoorden en beargumenteren waarom ze iets denken en vinden.
Schriftelijk taalgebruik
Dit onderdeel wordt ook wel schrijven genoemd.
In week 1 en 2 van elk thema worden er taalbouwstenen aangereikt. In week 3 gaan ze die kennis toepassen in een schrijfopdracht. Het bijzondere van Staal is dat er daadwerkelijk iets met de tekst wordt gedaan. Bijvoorbeeld door de publicatie van je eigen artikel op de muurkrant of het voorlezen van je eigen gedicht. En omdat je presenteren moet leren, is één les per thema gewijd aan het voorbereiden en oefenen van presentaties. Met deze opdrachten trainen kinderen dus structureel diverse presentatievaardigheden. Daar heb je een leven lang profijt van.
Taal verkennen
Wij onderscheiden 2 onderdelen van taal verkennen (taalbeschouwing):
1. Taal: kijken naar taal en gebruiken van taal.
2. Grammatica: woordsoorten, zinsdelen en leestekens.
- Taalgebruik: bijvoorbeeld passend taalgebruik thuis, op school en bij vrienden;
beleefdheidsvormen, figuurlijk taalgebruik en herkomst van woorden.
- Taalvariatie: bijvoorbeeld kennis van streektalen, dialecten, straattaal, internettaal,
overdrijven, ironie, vergelijkingen.
- Taalschat: bijvoorbeeld spreekwoorden en gezegden.
- Non-verbale communicatie: bijvoorbeeld mimiek, lichaamstaal, gebarentaal, positie in de
groep, pictogrammen.
Woordenschat
Binnen en buiten de methode Staal wordt veel en expliciet aandacht besteed aan woordenschat. Woorden zijn immers de bouwstenen voor mondelinge en schriftelijke taalvaardigheid. De woorden komen meerdere keren aan bod. De methode biedt de kinderen pittige themawoorden aan, zodat hun woordenschat werkelijk wordt uitgebreid. Elk thema start met een themafilm om de kinderen in de sfeer van het thema te brengen. In het filmpje komen ook de woorden binnen de context van het thema aan bod.
Software:
Om naast de methode extra te oefenen hebben wij er voor gekozen om oefenweb in te zetten. Voor taal is dit het onderdeel Taalzee. Op de spiekbrief die u elk jaar aan het begin van het schooljaar krijgt, kunt u de inloggegevens vinden van uw kind. Met Taalzee kunt uw kind de verschillende taalonderdelen spelenderwijs oefenen.
Wilt u nu thuis ook meer aandacht besteden aan het onderdeel taal?
Dan kunt u thuis uw kind veel voorlezen of zelf veel laten lezen. Hier komen meerdere taalonderdelen aan bod, zoals; woordenschat, taal verkennen en kritisch luisteren.